Mijn zoon van bijna 5 nam afgelopen week een ongeplande duik van het stapelbed waar hij samen met zijn broertje slaapt. Ik hoorde een verpletterende klap en trof hem na anderhalve seconde (van doodsangst) huilend en bloedend aan. Zijn neus had direct iets weg van een miereneter.
Ik ken de krantenkoppen over de Nederlandse zorg, over de personeelstekorten en wachtlijsten, de zorgplafonds en schaarste aan medicijnen. Ik lees het. Ik ken de gesloten bedden door ziek, overwerkt en schaars personeel. Ik zie het. Ik doe de extra diensten vanwege zwangerschapsverlof en voel me schuldig als ik me ziek moet melden. Ik ervaar het.
Vorig jaar, op 1 mei, overleed mijn moeder op 90-jarige leeftijd door versterving. Dat had anders gekund, en naar mijn mening ook gemoeten. Juni 2022 stierf mijn vader, na een langdurig ziekbed. Mijn moeder heeft hem de laatste jaren van zijn leven verzorgd. Na zijn dood kwam zij in een diepe depressie terecht, een toestand die zij maar al te goed herkende want zij had al twee keer eerder een depressie doorgemaakt.
Mijn vader was patholoog. Ik moet aan hem denken nu ik herstel van een pneumonie. Hij noemde de pneumonie ‘the old man’s friend’, vanwege het vlotte, stille wegglijden uit het leven.
Ik kwam achter het bestaan van ‘woestijnpijn’ toen een collega me vroeg wat ik ervan vond ‘als Marokkaanse’. Ze had er zelf door de maanden heen op en af ervaring mee en kon me er drie dingen over vertellen: 1) het werd alleen gebruikt bij patiënten van Turkse, Marokkaanse of Midden-Oosterse komaf, 2) het beschreef een pijnuiting die aanstellerig/dramatisch gevonden werd, en 3) de gebruiker had het vermoeden dat er vast niets ernstigs aan de hand zou zijn.
Ruim twee jaar na het overlijden van mijn man ervaar ik ruimte om mijn verhaal over zijn laatste maanden op te schrijven. Na een lang en gelukkig leven – hij werd 90 jaar oud en we waren zestig jaar getrouwd – waarin hij voor veel mensen van grote betekenis is geweest, ontkwam hij niet aan een stapeling van ziektebeelden. Naast toenemende parkinson was er ook sprake van een blaascarcinoom, waardoor hij zo’n vier jaar lang dag en nacht met een katheter moest leven. Uiteindelijk werd hij nog geplaagd door fracturen in twee rugwervels.
In een mail aan collega-huisartsen typ ik het woord ‘boerenverstand’. Mijn brein, dat behept is met een taalkronkel, dwaalt af.
Ze stond al bij de deur, een bejaarde vrouw die ik eigenlijk nooit op het spreekuur zag. ‘Nog iets anders?’, kon ik niet laten te vragen. Haar reactie, ‘een doof gevoel bij mijn billen’, zette een diagnostische molen in gang. Alles vlak voor kerst. Neuroloog, longarts, opname, gemetastaseerd longcarcinoom met wervelmetastasen en een afspraak na de feestdagen voor bespreking van het behandelplan.
Precies dertig dagen geleden namen we hem op. Een man van 74 jaar, meermalen geridderd, penningmeester van meerdere organisaties. Covid was hem te veel geworden, het oedeem in zijn benen maakte hem minder mobiel. Naar huis was even geen optie. Eerstelijnsverblijf: geen plek. In het ziekenhuis gaven we hem een dak boven het hoofd en tender loving care.
Ze is al bijna tien jaar een patiënt van mij. Ze kwam bij de doktersassistente voor een bloeddrukcontrole. Die zag dat haar nierfunctie wat verminderd was en plande haar bij mij in. Gestrest kwam ze binnen.
