Help! De dokter stinkt

We hebben allemaal weleens te maken met een patiënt die minder fris ruikt. Het kan zelfs een symptoom zijn van ziekte zoals bij sterk ontregelde diabetes, of bij nier- of leverziekten. Stinken door verwaarlozen van de persoonlijke hygiëne kan ook een uiting zijn van ziekte of verminderde conditie. Of bij sommige mensen heeft de aandacht voor een regelmatige wasbeurt of mondreiniging simpelweg geen hoge prioriteit.

Er zit meestal, zeker in de acute situatie, voor professionals niet veel anders op dan het te negeren door te proberen je reukvermogen even uit te schakelen en te focusseren op andere zaken. Maar echt prettig is het niet. Sommige mensen verspreiden zo’n nare lichaamsgeur dat deze in de spreek- of onderzoekskamer blijft hangen. Ervaren verpleegkundigen hebben daar trucjes voor, zoals het in de lucht spuiten van insuline, omdat nare geurtjes schijnen te binden aan de fenolen die dienen als conserveervloeistof en oplosmiddel van het hormoon in de insulinepen.

Maar behalve de patiënt kan ook de zorgverlener onprettig ruiken. Zo kan de nabijheid van sigarettenlucht uit de kleding en adem van een verstokte roker voor veel mensen heel onplezierig zijn. Of wat te denken van de collega die de vorige avond net iets teveel gekruid voedsel heeft gegeten. Of fors heeft getranspireerd bij de fiets­tocht naar het ziekenhuis en daarna niet even heeft gedoucht. Onplezierig voor collega’s maar zeker ook voor patiënten, die soms weinig keus hebben als de arts of verpleegkundige een handeling in hun nabijheid moet uitvoeren.

Het is niet zo eenvoudig een collega erop te wijzen dat die een onaangename geur verspreidt

Het ligt allemaal ook best gevoelig. Ik herinner me nog felle debatten met collega’s of het wel of geen goed idee was om bij de lunch haring met uitjes te eten als je daarna nog een middagspreekuur moest doen. Anderen spraken van het ‘recht’ om de avond voor een werkdag in het ziekenhuis shoarma met overvloedig veel knoflooksaus te nuttigen. Dan ga je misschien toch even voorbij aan het feit dat het geen juridische discussie is maar een vraagstuk van betamelijkheid en respect naar je patiënten. De discussie over al dan niet mogen roken in werkkleding riep eenzelfde soort heftige reacties op aan beide uitersten van het spectrum.

En reken maar dat er tussen collega’s op de werkvloer of zelfs tussen patiënten die een ziekenkamer delen over gesproken wordt. Of liever gezegd: geroddeld, al dan niet gepaard gaand met brakende smileys op de app. Maar de persoon zelf wordt er meestal niet op aangesproken. Het is ook niet zo eenvoudig een collega erop te wijzen dat hij of zij een onaangename geur verspreidt. Terwijl degene die het betreft zich vaak niet eens bewust is van de penetrante zweetlucht of vieze adem en in de regel dankbaar is als iemand hem of haar hierop wijst. Veel mensen vinden het al reuze moeilijk en gênant tegen iemand te zeggen dat de rits van zijn broek openstaat.

Toch is het, zeker als het geen incident betreft maar een chronische situatie, goed om de stoute schoenen aan te trekken. Een terloopse opmerking, zoals ‘ik vind het vervelend om te zeggen, maar je ruikt niet zo fris’ of ‘misschien moet je even een deootje opdoen’ kan soms al genoeg zijn. En reken er maar op dat als de collega’s het niet zeggen, de patiënten het zéker niet zullen doen.