Een vaderlands­lievende Nederlander eet gewoon alles

Sinds enige tijd besef ik dat ik een intolerantie heb voor ­tarwe, misschien vanwege de gluten erin, misschien door de fermenteerbare koolhydraten (FODMAP’s) die het bevat. Na een jaar van continue darmklachten die ik ontwikkelde aansluitend op een norovirusinfectie, bleek stoppen met tarweproducten het enige wat hielp.

Noem het kosmische gerechtigheid, want voorheen geloofde ik niet echt in dergelijke intoleranties; een mens wordt toch wantrouwig van al die charlatans die rijk worden met hun vage diëten die kanker genezen of covid voorkomen. De opkomst van glutenvrije restaurants, ­bakkerijen en productaanduidingen in ­grote steden leken me uitingen van een aanstellerig doch ongevaarlijk soort woke groepshysterie. Daarnaast hadden tarwe-intoleranties ook nooit deel uitgemaakt van mijn geneeskundecurriculum.

Enfin, noodgedwongen geloof ik er nu wel in.

Maar pas als je probeert te stoppen met tarwe eten, merk je hoe verslaafd Nederland eraan is. Tarwe is de basis van lunch en ontbijt, en het zit in zo’n beetje elk bewerkt voedingsproduct. Glutenvrije vervangers zijn in de regel moeilijk te ­krijgen, duur, niet te vreten, of ze staan stijf van de suiker; combinaties van het voorgaande heb je ook. Tarwe mijden geeft veel praktisch gedoe, zeker buitenshuis, en regelmatig kom je voor de ­afweging of het niet beter is om de ­darmklachten maar voor die ene keer te accepteren.

Hebben we hier te maken met kosmopolitische aanstellerij?

Naar schatting kan zo’n 4 procent van de bevolking niet tegen gluten of ­FODMAP’s. Afgaand op waar je glutenvrije restaurants vindt, clusteren die mensen merkwaardigerwijze allemaal in de grote steden. Hebben we hier te maken met kosmopolitische aanstellerij en moeten al die havermelk drinkende randstedelingen maar eens ‘gewoon doen’? Of is het in BBB-hotspots minder omdat ze er nog nooit van hebben gehoord? Of schámen ze zich er in Vilsteren en Bronckhorst ­misschien voor als ze iets niet kunnen eten? De Nederlandse agro-industrie zet intoleranties voor lactose en tarwe immers al jarenlang weg als een soort landverraad. Onze zuivelproducenten voeren oorlog tegen amandelmelk en sojayoghurt – verboden woorden zijn dat! – en ze spannen rechtszaken aan om consumenten onwetend te houden over plantaardige zuivelvervangers. Wie in twijfel trekt dat melk inderdaad goed is voor elk, kan de Farmers Defence Force in z’n tuin verwachten, of anders wel in zijn mailbox. Zelfs de Nederlandse bakkerijbranche lijkt op haar website vooral bang voor omzetverlies. Over glutenintolerantie schrijft ze: ‘De ­glutenhype lijkt voorbij.’ Een zelfbedacht Trumpiaans statement, lijkt mij. Verder augureert ze allerlei vitaminetekorten als je brood mijdt.

Met boekweittarwe, maïsmeel of quinoa kun je prima brood maken, heb ik in Madrid geleerd. Bij mijn laatste bezoek nam ik daarom in totaal tien stuks mee terug. Die pasten helaas niet allemaal in mijn vriezer. Beter kan de Nederlandse bakkerijbranche haar leden dus aanmoedigen haar omzet te verhogen door eetbare alternatieven voor tarwebrood te maken. Met name de bakkers in mijn eigen stad Utrecht zou ik daartoe willen aansporen; ik garandeer ze mijn kleine beetje klandizie.