Mijn eigen plekje

Vroeger klom ik regelmatig in een boom in onze tuin. Ik zat daar een beetje te mijmeren of ik probeerde een gesprek te voeren met een vogel, beïnvloed als ik was door het lezen van Otje van Annie M.G. Schmidt. De teleurstelling dat vogels nooit terugpraten duurt tot op de dag van vandaag voort.

Het was míjn plek, zoals mijn slaapkamer ook mijn plek was. Om de zoveel weken sloot ik mezelf er een dag op om een volledige restyling te doen in een bepaald thema: woestijn (inclusief zand), zee (inclusief mijn in twaalf jaar opgebouwde schelpenverzameling), paarden (veel Penny-posters) en mariniers (met dank aan mijn vader). Tevreden kroop ik dan ’s avonds onder mijn Suske en Wiske-dekbed.

Ook de basisschool was mijn plek. Ik zie me daar spelend en lerend voor me, blij met mijn tafeltje met twee lades, waarin een grote voorraad lijmballetjes en potloodpunten was opgeslagen. Plekken vol herinneringen en vol veiligheid.

In mijn volwassen leven werd Nijmegen mijn plek. Ik ben nog steeds van de leg door mijn verhuizing naar Venlo vier jaar geleden. Ik wist meteen, toen ik verhuisde: ook hier moet ik mijn plek vinden. Het werd Stek, een fantastisch lunchcafé naast de bieb, waar ik mijn twee grote liefdes, boeken en koffie, kon combineren. Helaas is deze plek met warme kleedjes, een schommel en vele plantjes vervangen door een grote koffieketen. Toen ik daar voor het eerst op een kille zwarte stoel zat aan een kille zwarte tafel – kleedjes, schommel en plantjes vakkundig verwijderd net als de gezelligheid – moest ik bijna een traan laten. First world problems…

Wat ook een first world problem is: vluchtelingenkinderen in de noodopvang. Onlangs sloegen Marc Dullaert, voorzitter van het Kinderrechtencollectief, en jeugdartsen Jac Korsten en Petra de Jong opnieuw alarm over deze kinderen. In de onveilige, prikkelrijke omgeving van sporthallen en cruiseschepen trekken kinderen zich terug, worden neerslachtig en depressief, of juist heel druk, vertelde Petra de Jong in de talkshow Humberto op 23 oktober. Ze houden hun plas en poep op en slapen slecht door het lawaai en het licht. De kinderen worden vaak verplaatst van locatie naar locatie, missen school, vaccinatieschema’s zijn niet up-to-date en als trieste klap op de vuurpijl buigen hun groeicurves af. 40 procent van de kinderen in de noodopvang is daar zonder ouders. Er is geen toezicht op deze kinderen die zich te pletter vervelen. Vier afzonderlijke inspecties hebben aangegeven dat dit géén goede omstandigheden zijn voor kinderen. Kinderen die zich in cruciale fases van hun ontwikkeling bevinden. Saillant detail (ik hou van saillante details): NRC berichtte onlangs over hoe uitbaters van cruiseschepen miljoenen verdienen aan de opvang, onder andere door er arbeidsmigranten onder slechte omstandigheden te laten werken.

‘We zakken door een morele ondergrens’, zei Marc Dullaert. Nu heeft de mens sinds haar ontstaan al redelijk wat morele ondergrenzen overschreden. Toch dacht ik, kind van de optimistische jaren negentig, dat de wereld uiteindelijk zou afstevenen op een soort… morele groei (dat laatste dacht ik overigens niet in de jaren negentig zelf, toen was ik druk met bandnamen tipp-exen op mijn schooltas). Maar dat optimisme is een paar oorlogen en verkiezingen later een beetje wankel.

Waar ligt onze morele ondergrens? Kinderen maandenlang in de noodopvang? Afschaffen van de bed-bad-broodregeling? Als arts je onverzekerde patiënt vertellen dat hij eigenlijk beter terug kan keren naar zijn land van herkomst in plaats van medische hulp te verlenen? Uitgerangeerde arbeidsmigranten in tentjes in het bos laten bivakkeren? De plekkelozen dreigen nog plekkelozer te worden, de tot-kwetsbaar-gemaakten nog kwetsbaarder.

Iedereen heeft een plek nodig. Een plek waar je wordt gezien, waar je tot rust komt, waar je veilig bent, waar je jezelf kunt zijn. Een plek waar jouw muziek draait, waar jouw posters hangen en waar jouw collectie lijmballetjes huist. Een plek waar je je tevreden kunt opkrullen onder je Suske en Wiske-dekbed.

Dat is geen kwestie van geld. Dat is een kwestie van mensenrechten. En een zekere eed, die we allemaal gezworen hebben.