Meer over Media en cultuur

Steeds vaker worden artsen actief op sociale media om misvattingen en foutieve informatie te bestrijden. De nieuwe TikTok- en Instagrampagina De babydoctors is hiervan een voorbeeld.

In Een aangenaam zwaar hoofd, de tweede roman van Bram de Ridder, is psychiater Eva Stans de verbindende factor tussen patiënten, partners en collega’s. In 26 korte verhalen verblijven we telkens even in het hoofd van een van deze personen.

In Thailand is het de film met de hoogste opbrengst van 2024: How to Make Millions Before Grandma Dies. Het succes van de film, het debuut van Pat Boonnitipat, komt vooral door de weergave van complexe familierelaties die voor veel Aziaten herkenbaar zijn. In de film draait het echter om veel meer dan alleen de banden in de familie.

Het was de eerste tuchtzaak over grensoverschrijdend gedrag tussen collega’s: de zaak uit 2021 waarbij ook in hoger beroep een internist-oncoloog werd doorgehaald in het BIG-register wegens seksuele intimidatie van een verpleegkundig specialist in opleiding. De zaak werd aangespannen door de raad van bestuur van ziekenhuis Amphia, het msb en door de verpleegkundig specialist. Die laatste, Fleur Kloosterman, doet nu een boekje open met alle details over de periode waarin hij haar, ook tijdens de poli, knuffelde, kuste en intimideerde.

In welke koortsige gedachtestroom ben ik beland? Dialogen zonder interpunctie, beelden, strofen van liedjes van Vampire Weekend. Wie begint in Het geluid van een lichaam stapt in het hoofd van de zus van Diego. Hij, een tiener uit Mexico-Stad, een migrant in Madrid, heeft zelfmoord gepleegd. Gaandeweg het verhaal wordt de geschiedenis duidelijker, de zinnen helder. Nee, het wordt niet echt duidelijk waarom Diego voor zijn einde koos.

In haar boek De mentale schijf van vijf bespreekt Esther van Fenema, psychiater en MC-columnist, de vijf belangrijkste pijlers van een goede mentale gezondheid: investeren in sociale contacten, voldoende rust nemen, voldoende bewegen, praten over problemen en het beperken van telefoongebruik.

In december 1887 schreef de toen 27-jarige James Ensor in een brief: ‘Ik lig al vier weken op bed, ben doodziek, en weet niet hoe dit zal aflopen. Op dit moment ben ik zelfs niet in staat om een pen goed vast te houden.’ De Vlaamse schilder, die 75 jaar geleden overleed, leefde twee derde van zijn leven in angst.

Esmeralda de Jong maakt, 26 jaar jong, de keuze alle behandeling stop te zetten. Samen met haar moeder zet ze haar levensverhaal nog op papier: ‘Door middel van dit verhaal hoop ik toch nog iets te kunnen betekenen voor anderen.’

De vernieuwde versie van de app PalliArts is online. De app omvat samenvattingen van palliatieve zorgrichtlijnen, informatie over landelijke en regionale consultatieteams voor complexe zorgsituaties, en een formularium palliatieve zorg met onder andere omrekentabellen voor medicatie.

Eind negentiende eeuw meende Christiaan Eijkman in Nederlands-Indië de oorzaak van de ziekte beriberi ontdekt te hebben, aan de hand van experimenten met kippen die aan een soortgelijke ziekte leden. Toen de kok ze een paar weken lang ongepelde in plaats van witte rijst te eten had gegeven werden ze weer beter. Eijkman zag in dat het zilvervliesje een stof moest bevatten waardoor de kippen beter werden. Dat de kippen ziek werden omdat ze verstoken bleven van een mysterieus ‘iets’ wilde er bij hem niet in.

Adriaan Groen (1948), oud-tropenarts, werkte het grootste deel van zijn leven in Oost-Afrika, vooral in Tanzania. Hij was er getuige van hoe aids huishield onder de bevolking en liep ook zelf gevaar. In zijn opnieuw uitgebrachte roman Kruisbestuiving vertelt hij het verhaal van tropenarts Cas Peters die na zes maanden uitputtend werk in een Tanzaniaans ziekenhuis bij een keuring in Nederland te horen krijgt dat zijn hiv-test positief is.

In de voorstelling Ocean Breeze volgen we de levenswandel van een vrouw met een goede baan, een mooi huis en een liefhebbende zoon. En dan, op een dag, valt ze flauw op haar werk. Na een lange periode van omgaan met vage symptomen moet ze tot inkeer komen: er is iets mis, maar niemand weet wat haar mankeert.

Rick, veertiger, worstelt al twintig jaar met zijn geestelijke gezondheid, en heeft al zeven jaar een duurzame stervenswens. Een vracht aan diagnoses heeft hij in de loop der tijd gekregen, die hij opsomt als hij zijn eigen casus mag presenteren. Ze waren allemaal onjuist.

Dat euthanasie vanwege ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden deze zomer tot een hevige discussie heeft geleid onder psychiaters kan niemand ontgaan zijn. Een groep ervarings­deskundigen vindt dat hun perspectief te weinig gehoord wordt in de discussie.

De medische zorg in Nederland moet anders en vooral beter georganiseerd worden, wil het systeem niet volledig vastlopen door oplopende zorgkosten, personeelsschaarste en gedemotiveerde zorgverleners. De illusie van de maakbaarheid is een theatervoorstelling die dat tot uitgangspunt neemt.

De uitgever had Robbert Welagen afgeraden om een boek over zijn ziektegeschiedenis te schrijven, want: er zijn al zoveel boeken over kanker. Zeker, zoals er ook al heel veel boeken zijn over de liefde en over oorlog. Waar de uitgever waarschijnlijk op doelt, is dat de meeste ziektegeschiedenissen geen literatuur worden. Dat hoeft ook niet, maar literatuur is wel het genre dat Welagen beoefent.

Het Californische multitalent Miranda July kan als geen ander zonder gêne hyperintieme scènes beschrijven met een vrouwelijke blik. July is bekend van haar bizarre en geestige arthousefilms zoals Me and You and Everyone We Know (2005) en Kajillionaire (2020).

‘Ik ben er levend uitgekomen. Dat komt omdat ik als arts gewerkt heb in de kampen in Amersfoort, Westerbork en Auschwitz. Ik heb mensen geholpen, maar heb er ook aan meegewerkt dat anderen het niet overleefd hebben. Gewoon om mijn eigen leven te redden. Ik ben geen haar beter geweest dan anderen. En daar lijd ik onder.’

In de geheel herziene druk van Kwaliteit en veiligheid in patiënten­zorg gaat het over onderwerpen als evidencebased practice en patiëntenparticipatie, de basismodellen van kwaliteit van zorg, en zeer actuele thema’s als: wat is zinnige en passende zorg, persoonsgerichte zorg, sturen op kwaliteit, het meten van kwaliteit, en uitleg over het begrip leiderschap en de (financiële) structuur van de gezondheidszorg.

Bekend feit: veel mensen met (ernstige) psychische of verslavingsproblematiek hebben vaak ook te maken met sociale problemen. Hun complexe en meervoudige zorgbehoeften vragen om de ge­­­coördineerde inzet van professionals van verschillende disciplines.

Op Home Academy, platform voor onlinehoorcolleges, geeft Fenna Heyning haar visie op De toekomst van de zorg. Ze behandelt vier verschillende mythes die op dit moment een goede, toegankelijke en duurzame zorg in de weg staan en gebruikt deze om uit te leggen hoe de zorg in de toekomst kan verbeteren.

‘Je kunt als zorgverzekeraar de puzzelstukjes wel op de goede plaats willen leggen, maar als je heel andere vormen in die stukjes ziet dan een ervaren psychiater of psycholoog, is het de vraag of je wel degene bent die de puzzel zou moeten leggen.’ Het is een van de vele prikkelende observaties uit De spreekkamer is lek van journalist Tom Grosfeld.

Plots gebeurt het: ‘Een virus trekt over het land als een langgerekte golf in een golf­slagbad.’ Covid-19 heet het virus. In de verhalenbundel Milde klachten ontleedt Sanneke van Hassel de inbreuk van het virus plus de tegenmaatregelen op de levens van een scala vrouwen die zich ‘strijdlustig’ aan de regels houden.

In The Eternal Memory volgen we het Chileense echtpaar Augusto Góngora en Paulina Urrutia. Waar Augusto eens als bekende journalist op de Chileense televisie vocht voor het behoud van collectieve herinnering onder militaire dictatuur, moet hij nu vechten tegen het verval ervan door zijn alzheimer.

Rinus Otte (63) is de baas van het OM en ook de man aan wie een groep psychiaters een bezorgde brief schreef over de euthanasie­praktijk in hun vakgebied. De troost van gebrekkig strafrecht heet zijn boek over wat hij ziet als de betekenis van het strafrecht.