Schaamte vormt barrière bij arts die als patiënt bij dokter komt
Plaats een reactieEr zijn specifieke belemmeringen voor artsen die een behandeling zoeken en op consult komen bij andere artsen, met name gevoelens van schaamte aan weerszijden van de behandeltafel. Dit blijkt uit een studie van onder meer Cor de Jong, emeritus hoogleraar verslaving en verslavingszorg, gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Academia Mental Health & Well-Being.
De onderzoekers wilden inventariseren waarom artsen moeite hebben met het zoeken van zorg, of een medische behandeling krijgen van een andere dokter. Ook keken ze naar de ervaringen aan de andere kant: wanneer de dokter een collega-dokter als patiënt ontvangt. De studie onderzocht deze attitudes bestaande uit zogenoemde gedachte-, gevoelens- en gedragsketens uit de cognitieve gedragstherapie (cgt).
Te veeleisend
Bij het onderzoek waren 96 artsen uit drie landen betrokken; het ging om 42 Nederlandse artsen in opleiding tot verslavingsarts, 37 aiossen psychiatrie uit Indonesië en 14 aiossen psychiatrie uit Litouwen. Zij vulden een vragenlijst in, waarin ze zich voorstelden hoe ze zich voelden in vier situaties: ‘voor en tijdens uw bezoek aan een arts als patiënt’ en ‘voor en tijdens een bezoek aan u, als arts, door een andere arts in de hoedanigheid van patiënt’.
Uit dit kwalitatieve onderzoek bleek dat artsen alle vier de situaties als stressvol of ongemakkelijk ervaren. Dat heeft te maken met de specifieke context waarin twee artsen elkaar ontmoeten. De arts als patiënt ervaart gevoelens van schaamte bij het vragen om medische zorg aan een andere arts. Dat bleek uit opmerkingen als: ‘Ik hoop dat ik niet te veeleisend overkom’, ‘Ik had dit zelf moeten weten’. Andersom vreest de consulterende arts dat hij faalt, omdat hij aanneemt dat hij getest wordt op zijn kennis en kunde. ‘Hij weet meer dan ik en zal mijn diagnose in twijfel trekken’ en ‘OMG, wat als ik niet goed genoeg ben als arts’. Tegelijk bleek uit deze studie eveneens dat het ongemak minder werd tijdens het consult zelf.
De onderzoekers denken dat het verstandig zou zijn om geneeskundestudenten tijdens de opleiding, maar ook ervaren artsen, te leren wat het betekent om als zorgverlener om medische hulp te vragen. Dit zou angst, onzekerheid en zorgmijdend gedrag kunnen verminderen. Ook zou het compassie voor patiënten kunnen bevorderen.
Lees ook-
Marieke van Twillert
Marieke van Twillert is sinds eind 2015 journalist bij Medisch Contact. Arbeidsmarkt en internationale gezondheidszorg hebben haar speciale aandacht, maar ze volgt ook het levenseindedebat, medische technologie en internationale gezondheid. Marieke is een van de presentatoren van MC de Podcast en schrijft geregeld een bijdrage voor de rubriek Media en Cultuur.
- Er zijn nog geen reacties