Op zoek naar stressverlagende oplossingen bij zorgverleners in de chirurgie

Amsterdam UMC leidt een groot Europees onderzoek naar stress en methoden om stress te verlagen onder zorgverleners die betrokken zijn bij chirurgische ingrepen. Zij zijn op zoek naar oplossingen om het welzijn onder zorgpersoneel te verbeteren en het werk aantrekkelijker te maken voor nieuwe zorgmedewerkers.

Dat zorgverleners onder hoge druk staan in hun werk is over het algemeen bekend. Dit geldt onder andere voor chirurgen, anesthesiologen, verpleegkundigen en operatieassistenten. Chirurg en onderzoeksleider Marlies Schijven licht toe: ‘Dagelijks moeten er bedden op de verpleegafdeling Chirurgie dicht waardoor operaties niet kunnen doorgaan. Het personeel dat er is staat onder hoge druk en valt uit.’ Het wordt hierdoor steeds lastiger om nieuwe zorgmedewerkers te werven. ‘De nood is hoog om de stress te verlagen.’

Ontspanning

Schijven: ‘Er zijn veel algemene onderzoeken gedaan naar stress en welzijn, maar het is nog onduidelijk welke methoden bij wie effectief zijn om stress te verlagen bij zorgverleners. De ene persoon heeft baat bij sport, terwijl de ander juist ontspanning nodig heeft. Wat voor wie werkt, is nog steeds niet duidelijk.’

Om tot stressverlagende oplossingen te komen, wordt eerst in kaart gebracht hoe iemand stress ervaart – het zogenoemde stressprofiel. Schijven legt uit: ‘Stress is een containerbegrip. Wat iemand ervaart als stressvol, verschilt per persoon. Zo kan iemand stress ervaren door een hoge administratiedruk, wat bij een ander ontstaat door lichamelijke klachten bij een verkeerde houding'.

T-shirt

De onderzoekers maken onder andere gebruik van een speciaal T-shirt waarmee bijvoorbeeld de hartslag en ademhalingspatroon kan worden gemonitord als maat voor stress. Zelf heeft Schijven dit shirt gedragen op de werkvloer en ervaarde meer stress dan dat ze had verwacht: ‘Ik had het idee dat ik best relaxed was, maar mijn hartslag was al 120 slagen per minuut nog voordat ik aan het opereren was.

Naast het meten van stress en het in kaart brengen van de stressprofielen, kijken de onderzoekers naar verschillende interventies om het stressniveau omlaag te krijgen. ‘Dat kunnen bestaande interventies zijn, zoals luisteren naar muziek, maar ook nog te ontwikkelen innovaties zoals het gebruik van een virtualrealityomgeving met biofeedback, specifiek ontworpen voor zorgverleners.’

Het vier jaar durende onderzoek vindt plaats in elf Europese landen, waaronder België, Italië en Duitsland. Vanuit de Europese Commissie is 6,5 miljoen euro ter beschikking gesteld. De data zullen worden verzameld in een beveiligd portaal waar zorgmedewerkers kunnen zien welk stressprofiel zij hebben met bijpassende oplossingen. Voor ziekenhuizen wordt inzichtelijk welke maatregelen zij kunnen treffen om hoge stresslevels te voorkómen, zonder dat zij daarbij de resultaten van hun medewerkers kunnen zien. Doelen zijn om het welzijn onder zorgmedewerkers binnen de chirurgische vakken te verbeteren en uitval te voorkomen. ‘Zo hopen we het blijven werken in de zorg te kunnen ondersteunen en ook het kiezen voor een baan in de zorg aantrekkelijker te maken.’