Behandeling uitgezaaide borstkanker patiëntvriendelijker en kosteneffectiever

Later en korter gebruik van CDK4/6-remmers bij patiënten met uitgezaaide borstkanker werkt net zo goed, maar heeft minder bijwerkingen en leidt tot aanzienlijk lagere kosten. Dat blijkt uit gerandomiseerd onderzoek onder 1050 patiënten afkomstig uit 74 Nederlandse ziekenhuizen. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature.

Bekend is dat CDK4/6-remmers in combinatie met palliatieve endocriene therapie de uitkomsten van patiënten met hormoonreceptor (HR)-positieve, HER2-negatieve gevorderde borstkanker verbeteren. De vraag is: werkt dat het beste als je direct een CDK4/6-remmer toevoegt aan de hormoontherapie, of is het later geven van een CDK4/6-remmer net zo effectief? Volgens oncoloog Inge Konings (Amsterdam UMC), samen met Agnes Jager (Erasmus MC) en Gabe Sonke (Nederlands Kanker Instituut) initiatiefnemer van deze studie, waren er al aanwijzingen die erop duiden dat er geen verschil zou kunnen zijn. De gerandomiseerde studie van Sonke e.a. bevestigt dat. De helft van de patiënten kreeg in de eerste behandellijn een niet-steroïdale aromataseremmer (NSAI) gecombineerd met een CDK4/6-remmer, bij progressie gevolgd door monotherapie met fulvestrant. In de andere helft van de patiënten werd de behandeling gestart met een NSAI, en bij progressie gevolgd door de combinatie van fulvestrant met een CDK4/6-remmer.

De onderzoekers vonden geen statistisch significant verschil tussen beide behandelstrategieën in progressievrije overleving na twee behandellijnen. Konings: ‘Voor de duur dat de uitgezaaide hormoongevoelige borstkanker onder controle is, maakt het dus niet uit welke behandelstrategie de patiënt krijgt’.

Maar er was wel een ander belangrijk verschil: patiënten die in de studie direct een CDK4/6-remmer bij hun hormoontherapie kregen, gebruikten het medicijn gemiddeld 16,5 maanden langer dan patiënten die pas later een CDK4/6-remmer in combinatie met tweedelijnshormoontherapie. Deze 16,5 maanden langer gebruik leverden geen voordeel op in duur van ziektecontrole, maar leidde wel tot 74 procent meer bijwerkingen, zoals beenmergtoxiciteit en vermoeidheid. Konings: ‘Patiënten moeten iedere maand naar het ziekenhuis komen om hun bloed te laten controleren bij gebruik van een CDK4/6-remmer. Pas als ze stabiel zijn ingesteld kunnen die intervallen worden verlengd. Patiënten met alleen hormoontherapie kunnen daarom veel meer en langer een “gewoon” leven blijven leiden, met minder klachten en ziekenhuisbezoeken.’ Uitgebreide subgroepanalyse op klinische en histologische parameters toonde geen subgroep patiënten aan die wel baat zou hebben bij directe combinatiebehandeling, aldus Konings. ‘Maar daar wordt nog wel verder biomarkeronderzoek naar verricht.’

Dankzij deze bevindingen geven oncologen in Nederland op dit moment aan hun patiënten pas een CDK4/6-remmer wanneer de ziekte niet meer reageert op alleen hormoontherapie. In Nederland gaat het jaarlijks om ongeveer 1700 vrouwen. Dat levert een besparing op van ruim 45 miljoen euro op. Dat gegeven was mogelijk een van de reden waarom de studie het vooraanstaande Nature haalde, aldus Konings. ‘In dat blad vind je doorgaans basaal, translationeel onderzoek, maar dit is klinisch onderzoek met grote impact voor patiënt én maatschappij.’ ‘Eigenlijk’, voegt ze daaraan toe, ‘heeft deze studie zich door die kostenbesparing zelf gefinancierd. Dat niet uitgegeven zorggeld zou je eigenlijk in een fonds moeten kunnen onderbrengen om dat vervolgens te kunnen investeren in nieuwe doelmatigheidsstudies, ook buiten de oncologie.’

Nederland biedt goede mogelijkheden om dit soort doelmatigheidsonderzoek te doen, vindt Konings. ‘Artsen en onderzoekers in de ziekenhuizen werken uitstekend samen binnen onderzoekersnetwerken zoals Borstkanker Onderzoek Groep (BOOG). En via de Borstkanker Vereniging Nederland (BVN) zijn patiënten nauw betrokken. We konden de trial in nauwe samenwerking met het IKNL doen en kregen financiering van ZonMw en Zorgverzekeraars Nederland (ZN), dus zonder betrokkenheid van de farmaceutische industrie. Een unieke samenwerking op vele vlakken.’

https://doi.org/10.1038/s41586-024-08035-2