Zomerse mijmeringen …

Het is volop zomer. Dat is merkbaar in Nederland. Omdat veel mensen op vakantie zijn, is het rustig op de weg en in het openbaar vervoer. Ook in mijn eigen woonwijk is het opvallend stil op straat. Alsof we met z’n allen even op de pauzestand staan.

In de zorg is echter allerminst sprake van een adempauze. Daar moet de patiëntenzorg gewoon doorgaan. Omdat veel zorg­professionals zelf ook vakantie vieren, is het soms een hele toer om roosters sluitend te krijgen. Het personeelstekort is voelbaar – juist in deze maanden.

Gelukkig heeft het aanpakken van de personeelskrapte in de zorg hoge prioriteit bij het nieuwe kabinet. Zo staat het althans in het hoofdlijnenakkoord: het kabinet-Schoof wil het ‘aantrekkelijker maken om in de zorg te werken door middel van meer autonomie, loopbaanperspectief, goede arbeidsvoorwaarden en beperking van regeldruk en administratieve lasten, bijvoorbeeld door meer innovaties’. Ook willen de vier regeringspartijen stimuleren dat zorgprofessionals in loondienst eerste keus krijgen bij de roosterindeling.

Prachtige voornemens, maar ik ben vooral nieuwsgierig naar het realiseren van die ambities. Want in datzelfde hoofdlijnenakkoord zegt het kabinet-Schoof ook dat ze een intensivering van het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ) wil terugdraaien. TAZ is op initiatief van het ministerie van VWS in 2022 opgezet om bijvoorbeeld geld beschikbaar te stellen voor het modulair opleiden van zorgprofessionals en het implementeren van innovaties die zorgprofessionals kunnen ondersteunen/ontlasten. De beschikbare 130 miljoen euro per jaar voor dit programma wordt nu wegbezuinigd. Ik kan dat eerlijk gezegd niet rijmen met de eerder genoemde ambities.

Laten we de paarse krokodil definitief vaarwel zeggen

Als het kabinet de uitdagingen in de zorg écht het hoofd wil bieden, zou ik ze met klem willen aanraden daadwerkelijk te investeren in de zorg en de regie weer neer te leggen waar die moet liggen: bij de zorgprofessional. Daarnaast verdienen alle zorgprofessionals aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden: welke functie je ook uitoefent en in welke ‘lijn’ je ook werkt. Het repareren van de loonachterstanden van lagere en middengroepen moet je als overheid dus niet over de schutting gooien als probleem voor cao-partijen. Maak er extra geld voor vrij; net zoals in het primair onderwijs is gebeurd. Verder is iedereen er hard aan toe de paarse krokodil eindelijk vaarwel te zeggen door alle overbodige regels in de zorg af te schaffen. En tot slot ontkomen we niet aan een discussie over de houdbaarheid van ons zorgstelsel. Dat vraagt om keuzes: welke zorg leveren we wel, welke niet en hoe kunnen we het anders organiseren? Zo’n discussie is nodig, juist om de toegankelijkheid van ons zorgstelsel in de toekomst te kunnen waarborgen.

Een makkelijke opgave? Nee, natuurlijk niet. Maar zoals in de regeringsverklaring staat, willen de coalitiepartijen ‘keuzes maken en richting geven’. Ik roep ze op de daad bij het woord te voegen. Er zijn genoeg artsen en andere zorgprofessionals die hierover willen meedenken – ikzelf incluis. ‘Hoop, lef en trots’ is het credo van het hoofdlijnenakkoord. Ik hoop dat dit kabinet dus lef toont zodat we in de toekomst trots kunnen zijn op hoe we de uitdagingen in de zorg zijn aangegaan.