Morele ambitie: laten we het verschil gaan maken!

Afgelopen voorjaar verscheen het boek ‘morele ambitie’ van Rutger Bregman. Met morele ambitie bedoelt hij ‘de wil om de wereld drastisch te verbeteren’.

Bregman vindt dat te veel talent wordt verspild en dat te veel mensen hun dagen verdoen met, ik citeer hem letterlijk, ‘bullshit jobs’. Hij veegt genadeloos de vloer aan met deze zinloze banen. Ze zijn niet ambitieus en niet idealistisch. Ze voegen niets toe en dat vinden degenen die deze banen hebben niet zelden ook zélf. Ze richten soms zelfs schade aan, te denken valt bijvoorbeeld aan mensen die zich bedruipen met winsten uit de tabaksindustrie.

Ze hebben tijdens hun leven alleen maar niets kapot gemaakt

Bregman heeft het ook over groepen mensen die wél idealistisch zijn en daarom vooral dingen niet meer doen, bijvoorbeeld vlees eten. Alleen zijn ze niet ambitieus. Aan het einde van de rit hebben ze geen enkele impact gecreëerd, ze maken geen enkel verschil. Ze hebben tijdens hun leven alleen maar niets kapot gemaakt.

Bregman vindt dat we idealistisch én ambitieus moeten zijn. We hebben tijdens onze carrière rond de tweeduizend werkweken de tijd, waarin we aan de slag moeten gaan met belangrijke en ambitieuze doelen. Bregman geeft in zijn boek een aantal voorbeelden hiervan door zijn lezers voor te stellen aan mensen die hun talent hebben ingezet voor het algemeen belang. Heel inspirerend, het zijn helden. Ze hebben bijgedragen aan de afschaffing van de slavernij, het bestrijden van malaria en het opvangen van onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog.

En ook nu zijn er genoeg mondiale problemen en bedreigingen om mee aan de slag te gaan: leed van dieren, klimaatverandering, ziektekiemen en kernwapens. Dat weten we allemaal. Bewustzijn is echter niet voldoende, Bregman roept de lezers op om actie te ondernemen. Hij zet hoog in, maar aan het einde van het boek trapt hij op de rem. ‘Er zijn grenzen’, zo geeft hij aan ‘als het innerlijke vuur al fel brandt, hoef je er geen extra olie op te gooien’. Hij hoopt mensen te hebben ‘aangestoken’ en adviseert gewoon te beginnen. We moeten proberen binnen onze eigen context het verschil te maken.

Laten we dat vooral gaan doen. Heel dichtbij zijn er namelijk meer dan genoeg problemen om mee aan de slag te gaan. We zien in de verzekeringsgeneeskunde dagelijks mensen die vanwege een medisch probleem zijn uitgevallen en moeite hebben met werken. Vaak is aan die situatie veel voorafgegaan. Als we kijken hoe het zover heeft kunnen komen signaleren we maar al te vaak dat mensen gewoonweg de kans niet hebben om zó op te groeien en te leven dat hun gezondheid niet in het gedrang komt. Te veel mensen hebben te maken met slechte woonomstandigheden, armoede en onvoldoende toegang tot onderwijs. Met alle gevolgen van dien. Er is sprake van een gezondheidskloof in Nederland, dat signaleren we en daar zijn we ons van bewust. Maar ook hier is dat niet genoeg. Het is cruciaal dat veel meer ingezet wordt op preventie om deze problematiek te voorkomen. Want een weg terug is moeilijk, dat kunnen deze mensen ook niet alleen, hun zelfredzaamheid is vaak in het gedrang. Daar moeten we samen in optrekken, niet alleen met onze collega’s in de zorg, maar ook met professionals van het sociale domein, buiten het medische circuit. Dan kunnen deze mensen weer meedoen. Dat is goed voor hen én de maatschappij. Laten we het verschil gaan maken!