Ggz & psychiatrie

In haar laatste column bepleit Esther van Fenema een onmiddellijk stopzetten van euthanasie vanwege psychische aandoeningen bij mensen onder de 30. In plaats van mijn argumenten daartegen te herhalen wil ik het verhaal vertellen van Esmee, 20 jaar. Ze wilde zelf heel graag dat ik dat deed en ervoer het als erkenning voor haar immense lijden.

Huisartsen en praktijkondersteuners van een Utrechtse praktijk verwijzen geen enkele patiënt meer naar de ggz voordat ze de casus hebben voorgelegd aan een maatschappelijk werker. ‘Want 80 procent van de mensen die hier met psychische klachten komt, heeft geen psychische ziekte.’

De kans dat een 10- tot 14-jarig meisje anorexia nervosa ontwikkelt is de laatste veertig jaar sterk toegenomen, terwijl de totale incidentie min of meer gelijk is gebleven. Dat concludeert psychiater Annelies van Eeden (Rijkuniversiteit Groningen) in haar recent verdedigde proefschrift.

Anders dan je wellicht zou verwachten, gaat de tentoonstelling Animal Therapy in het Museum van de Geest (locatie Amsterdam) niet direct over therapie met dieren, maar laat ze zien hoe dieren een ondersteunende rol spelen in het welzijn van mensen.

‘Ja hallo, is de wachtlijst in de ggz nog niet lang genoeg? Wat is het volgende, tafeltennis? Ga eens patiënten zien!’ Ik had me veel comfortabeler gevoeld bij het zien van patiënten dan met bokshandschoenen aan in een dojo te staan op dinsdagochtend. En toch vind ik het heel goed dat ik hier nu sta.

Een Syrische man die sinds 2004 ongedocumenteerd in Nederland verblijft, dat wil zeggen zonder verblijfsstatus, klaagt de Staat der Nederlanden aan. Hij is diverse keren opgenomen geweest in psychiatrische instellingen en wil ook nu – vrijwillig – worden opgenomen in het Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht. Veldzicht valt als justitiële inrichting onder het ministerie van Justitie en Veiligheid en was afgelopen najaar in het nieuws, omdat het de opnames van asielzoekers met psychiatrische aandoeningen wilde stopzetten.

Er komt géén commissie van wijzen die zal gaan adviseren over de uitzichtloosheid van de situatie van mensen met een euthanasieverzoek vanwege psychisch lijden. Dat blijkt uit de reactie van staatssecretaris Vincent Karremans van Jeugd, Preventie en Sport op de pleitnota van voormalig NSC-Tweede Kamerlid Rosanne Hertzberger.

De ggz-sector moet veel aantrekkelijker worden om in te werken en er moet meer werk gemaakt worden van de preventie van mentale problemen. Dat staat in een tienjaarsvisie op de mentale gezondheid van de bevolking, van psychiatrievereniging NVvP, de psychologenvereniging, patiëntenorganisatie Mind en de ggz-zorgaanbieders (de Nederlandse ggz).

Een breder gedragen euthanasiepraktijk in de ggz heeft allerlei gevolgen die volgens Sisco van Veen e.a. niet altijd even duidelijk zijn. Ze brengen die daarom in het Nederlands Tijdschrift voor Psychiatrie in kaart. Daarvoor nemen ze het relaas van een patiënt als uitgangspunt. Deze patiënt kampt al vanaf haar 20ste levensjaar met ernstige depressies, soms met psychotische kenmerken. Later ook met een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis en een autismespectrumstoornis.

Voor het probleem dat psychiaters en psychologen momenteel geen declaraties kunnen indienen bij zorgverzekeraars omdat nieuwe regelgeving vermelding van DSM-hoofdgroepdiagnose’ en ‘basis-ggz-profielen’ als privacygevoelige informatie ziet, is een tijdelijke oplossing bedacht. Die is nodig omdat anders verzekeraars de facturen niet betalen.