Euthanasie en psychiatrie

Hoe kun je bij psychische aandoeningen van uitzichtloosheid spreken, wanneer het beloop zo moeilijk te voorspellen is. Euthanasie kan immers alleen als het lijden uitzichtloos is.

Een opiniestuk in de Volkskrant en een brief die circuleert onder psychiaters bedoeld voor het NVvP-bestuur hebben beide tot doel het debat over euthanasie bij psychisch lijden vlot te trekken. Beide teksten richten hun pijlen daarbij vooral op de brief die een groep verontruste psychiaters een paar maanden geleden stuurde aan het OM.

De afgelopen maanden vlamde het mediadebat over euthanasie bij psychisch lijden heftig op en stonden psychiaters lijnrecht tegenover elkaar. Met name het verlenen van euthanasie aan een minderjarige eind 2023 leidde tot veel ophef en zelfs een brief aan het OM van verontruste collega’s.

Er is de laatste tijd veel debat over euthanasie bij psychische aandoeningen. Veel psychiaters hebben het daar moeilijk mee. Want, zoals psychiater en Medisch Contact-blogger Menno Oosterhoff (zelf voorstander) nog niet zo lang geleden schreef: ‘Bij lichamelijke aandoeningen is dood willen een gevolg van de aandoening, maar bij psychische aandoeningen is het vaak een onderdeel ervan, dat je juist moet behandelen. Wanneer moet je je beperkingen daarin erkennen?’

Rond 1985 deed ik mijn eerste euthanasie bij een patiënt met keelkanker. Euthanasie was volgens het wetboek van strafrecht moord en er stond een gevangenisstraf op van twaalf jaar.

Een brandbrief is bedoeld om een brand te melden, maar die van elf psychiaters en drie andere artsen naar het OM heeft juist een grote fik veroorzaakt. Volgzaam als altijd houd ik me aan de oproep van mijn vereniging tot kalmte, want bijna alles is olie op het vuur. Dat kalm houden is mij met de paplepel ingegoten.

De printer ratelt. En daar is ie dan. Dé brandbrief – waar zoveel over te doen is – van veertien bezorgde psychiaters en artsen met als onderwerp: ontsporend discours over euthanasie bij psychisch lijden. En nu (sinds 5 augustus) ook online bij Medisch Contact te lezen. Dus lees maar even mee.

De gedragscode voor artsen van de KNMG stelt het heel helder in regel 10: Als arts ga je respectvol om met je collega’s. Je adviseert, begeleidt en steunt hen en werkt met hen samen. Je onthoudt je van ongewenst grensoverschrijdend of ontwrichtend gedrag. Het is duidelijk dat Damiaan Denys deze regel met voeten treedt.

De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie roept op tot kalmte in het euthanasiedebat. NVvP-voorzitter Niels Mulder vraagt de leden met elkaar in gesprek te gaan via de vereniging en het debat als beroepsgroep niet via de media te voeren.

Naar aanleiding van de oproep van een groep psychiaters een strafrechtelijk vooronderzoek in te stellen naar de euthanasie van een 17-jarig meisje, heeft D66 Kamervragen gesteld aan de staatssecretaris van VWS en de minister van Justitie en Veiligheid.

Een groep psychiaters heeft grote zorgen over de ‘ongebreidelde promotie van euthanasie bij psychisch lijden’. Maar collega’s vinden juist dat ze met de grootst mogelijke behoedzaamheid mensen een uitweg gunnen uit een anders uiterst beroerd leven.

Een groep van vijftien psychiaters maakt zich zorgen over de Nederlandse euthanasiepraktijk. Eind april stuurden zij een brandbrief naar het OM over de gevolgen van wat zij zien als ‘een indringende publiekscampagne’.

In het huidige debat rond euthanasie bleek deze blog over de wenselijkheid van een tweede psychiater, als de uitvoerend arts een huisarts is, voor misverstanden te zorgen. Bovendien waren onderdelen van de blog gebaseerd op onjuiste aannames. Daarom heb ik de redactie verzocht de blog in te trekken.

Nog niet zo lang geleden heb ik voor de vierde keer euthanasie verleend. Graag neem ik jullie mee in mijn beleving van het traject en de uitvoering.

Het laatste nummer van De psychiater was gewijd aan euthanasie bij psychische aandoeningen. In het hoofdredactioneel sprak Forugh Karimi de wens uit de discussie van de twee uitersten naar het midden te verschuiven. Ik voelde me aangesproken, want het is duidelijk dat ik gezien word als een uiterste.