Dure geneesmiddelen

Met een voorlopige goedkeuring komen nieuwe potentieel effectieve oncologische medicijnen sneller bij patiënten terecht. Maar vaak maken deze medicijnen de belofte niet waar. Dat blijkt uit een reviewartikel in Lancet Oncology van Simone Koole e.a. Ook blijken de medicijnwaakhonden FDA en EMA vaak van mening te verschillen.

Al eerder heb ik op deze plek iets gezegd over het magische getal 80 duizend. Het getal speelt een belangrijke rol in de onderhandelingen over dure geneesmiddelen. Veel te belangrijk, en dat kost ons klauwen vol met geld.

Als meer patiënten een bepaald medicijn voorgeschreven krijgen, gaat de prijs van dat middel sneller omlaag, simpelweg omdat de farmaceut de gemaakte onderzoekskosten dan immers eerder terugverdient. Althans, dat zou je zeggen – de praktijk blijkt echter anders in het geval van een paar immuno-oncologische geneesmiddelen.

Er wordt in Nederland steeds meer geld besteed aan (dure) medicatie voor de behandeling van kanker. Maar er is nog te weinig bekend over welk deel van de patiënten met kanker daadwerkelijk profiteert van deze medicatie. En voor welk deel van de patiënten de medicatie niet effectief is of onnodige bijwerkingen oplevert.

De Autoriteit Markt en Consument (ACM), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het Zorginstituut Nederland (ZINL) willen meer greep krijgen op de prijzen van dure geneesmiddelen. In een gezamenlijke ‘werkagenda’ presenteren ze hun voornemens, die ze samen met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gaan uitvoeren. De drie organisaties geven daarmee gevolg aan een eerder ingediende Tweede Kamermotie.

We hebben het vaker gehoord: hoge medicijnprijzen worden niet gerechtvaardigd door de uitgaven van de industrie aan onderzoek en ontwikkeling (R&D). Dat is ook weer de conclusie van een analyse door Aris Angelis e.a. in The BMJ.

Nieuwe, dure geneesmiddelen zullen vanaf juli 2023 sneller in de zogeheten ‘sluis’ terechtkomen en daarmee minder vaak automatisch toegelaten worden tot het basispakket. Minister Kuipers van VWS heeft criteria daarvoor aangescherpt, waardoor er vaker onderhandeld zal worden over de prijs.

De Autoriteit Consument & Markt heeft bij drie bedrijven in de geneesmiddelensector informatie opgevraagd. De informatieverzoeken gaan onder andere over geneesmiddelen met ‘zeer hoge prijzen’ en de voorwaarden waaronder producten en diensten aan zorgaanbieders worden verkocht.

‘De oncologische zorg in Nederland kan honderden miljoenen euro’s per jaar goedkoper, én beter, door goed gebruik te maken van geneesmiddelen.’ Dat betoogde internist-oncoloog Gabe Sonke tijdens zijn oratie op 16 september in de Aula van de Universiteit van Amsterdam.

Twee kinderen zijn overleden na de toediening van de gentherapie Zolgensma voor de spierziekte spinale musculaire atrofie (SMA). De patiënten, een in Rusland en de ander in Kazachstan, ontwikkelden acuut leverfalen tussen vijf en zes weken na toediening van de gentherapie. Acute leverproblemen zijn een bekende bijwerking van het middel, maar het is voor het eerst dat er kinderen zijn overleden aan de gevolgen hiervan.