Muntjes - Emile Keuter

Van de ‘brand manager neuroscience’ bij de firma Novartis ontving ik een persoonlijke brief. De brief bleek een uitnodiging te bevatten voor een regionale bijeenkomst over hersenatrofie bij multipele sclerose. Dat wist ik nog niet toen ik hem kreeg, want mijn oog viel op iets anders. In de onderhoek van het adresvenster glinsterde een muntje. Het was een kunststof replica van euroformaat, stevig vastgeplakt aan het papier en niet te missen. Ik besloot de brief niet te openen, maar op de keukentafel te leggen. Wat ik al verwachtte gebeurde ook: de kinderen konden er niet vanaf blijven. De brief moest open. Het muntje moest gescoord worden. Goeie actie van Novartis.

Mensen zijn dol op muntjes en artsen worden geacht dat ook te zijn. Politici zijn ervan overtuigd dat ze de beslissingen in de zorg kunnen sturen met financiële incentives en ze komen daar mee weg. Geld als middel om artsen voor je karretje te spannen. Huisartsen zijn gaarne bereid hun praktijk zo in te richten dat de financiële beloning maximaal is. Ziekenhuizen wringen zich in allerlei bochten om geen geld mis te lopen. Binnenkort gaan de boetes vallen omdat de getallen voor het berekenen van de HSMR niet zijn doorgegeven. Het Sint Antonius in Nieuwegein moet miljoenen teveel gedeclareerde kosten terugbetalen aan de zorgverzekeraar, blijkbaar grotendeels terecht. Het gaat in de zorg om geld. De politiek en de zorgverzekeraars wassen hun handen in onschuld. Het zijn die hebberige artsen die vallen voor het geld.

Misschien kunnen we het de politici niet eens kwalijk nemen. Zij weten er niets van en moeten de geneeskunde wel in een vorm gieten die ze kunnen overzien. Het zal goedkoper moeten. Geef je artsen de vrije hand, dan rijzen de kosten de pan uit.

Nadenkend over de nieuwe tijden, meende ik aanvankelijk dat het gemeen was dat artsen, die geen ander doel voor ogen hadden dan het welzijn van hun patiënten, met behulp van financiële prikkels in een keurslijf werden gedwongen. Totdat ik me bedacht dat artsen altijd al te corrumperen zijn geweest.

Had ik in mijn studententijd niet een huisgenoot die zogenaamd werknemer was in de bv van zijn vader, een orthopeed? Kende ik niet een medestudent die al in zijn tweede jaar wist dat hij radioloog wilde worden omdat dat veel geld opleverde voor relatief weinig werk? Ik dacht aan mijn opleider Oosterhuis, God hebbe zijn ziel, die alleen stond in zijn afkeer van gesponsorde nascholing. Ik weet toch ook wel dat een slim ingerichte maatschap van specialisten kan functioneren als een goed geoliede geldfabriek? We hebben er zelf om gevraagd. Artsen zijn dol op muntjes.

Emile Keuter is neuroloog